2017-10-01 [10:25 AM]

ده‌ستور ئەو گرێبه‌سته‌کا جڤاکی یا د ناڤبه‌را خه‌لکی و ده‌ستهه‌لاتێ دا یە، و ژبه‌ر هندێ لـ گۆپیتکا هه‌ره‌مێ یاسایی یێ هه‌ر وه‌لاته‌کی دهێته‌دانان، گەلەك رێز لێ دهێته‌گرتن چونکی خه‌لکی ده‌نگێ خۆ یێ پێ دایێ و ئه‌و خواست و داخوازێن خه‌لکی نه‌ و سەرپێچیا وی تاوانەکا مەزنە و سەرپێچیکار ئێکسەر رووی بـ رووی بەرسینگێ دادگەها بلندا وەلاتی دبیت، ئەڤجا مە دڤێت دیار بکەین کو د دەستورێ عیراقێ دا رێك بـ مافێ چارەنڤیساز بۆ گەلێ کورد و هەمی پێکهاتەیێن دی د چارچوڤێ عیراقێ دا هاتیەدان. بۆ سەلماندنێ ژی مە دڤێت دیار بکەین کو لـ دوماهی رێزا دیباجا ده‌ستورێ عیراقێ یا کو پشکەکە ژ دەستوری دبێژیت (پابه‌ندبوون بـ ئه‌ڤی ده‌ستوری دێ ئێکه‌تیا ئازادانه‌ یا گه‌ل و خاك و سه‌ره‌وه‌ری یا عیراقێ پارێزیت) و د مادەیێ ئێك یێ دەستوری دا لـ دوماهی دەستەواژە هاتیە (ئەڤ دەستورە دێ ئێکپارچەیا عیراقێ پارێزیت). لـ ڤێرە وەسان دیار دبیت ئەگەر ئەڤ دەستورە وەکی هەی نەهاتە بجهـ ئینان و لایەن و پێکهاتەیێن سیاسی لـ عیراقێ یێن د دەستهەلاتێ دا پێڤە پابەند نەبوون رێك بـ پارچە پارچەبوونا عیراقێ و نە پاراستنا سەروەریا وێ دهێتەدان. ئەڤجا ئەم دێ چەند نموونەیەکێن بچویك دەین لـ سەر پابەندنەبوون و بجهـ نەئینانا مادەیێن دەستورێ عیراقێ، و ئەڤێ چەندێ سەلمینن کو دەستور نەهاتیە بجهـ ئینان و بتنێ وەکی دهێتە گۆتن (نڤیسینە لـ سەر لاپەران) یان ژی مادەیا د بەرژەوەندیا دەستهەلاتگێرا دابیت بجهـ دئینن و مادەیا د بەرژەوەندیا وان دا نەبیت بـ ئاشکرایی ژێ دهێتە دهێتەلادان و بێ سەرپێچیکار بهێنە سزادان یان لـ بەرامبەر دادگەها بلند دەستوری لـ عیراقێ بەرپرسیار ببین، وەکی : لـ مادەیێ چوارێ و د ئێکەم بەندا هاتیە (زمانێن عەرەبی و کوردی دوو زمانێن فەرمی نە د عیراقێ دا)، و پێدڤی یە زمانێ کوردی بـ ملێ زمانێ عه‌ره‌بی فه‌رمی بیت، بەلێ د راستی دا زمانێ کوردی بتنێ مایه‌ لـ سه‌ر لوگو و ئارمان و لـ ڤێ دوماهێی لـ سەر هندەك دانەیێن پارەیی ژی هاتیەدانان و د هەمان مادە دا هاتیە دەرئێخستنا رۆژنامەیەکا فەرمی یە بـ هەردوو زمانان کوردی و عەرەبی و دیسان لـ قوتابخانا دڤێت بهێتە خواندن لـ هەمی عیراقێ، بەلێ بتنێ ئەڤە گۆتن و نڤیسین بووینە و کریار پێ نەهاتیەکرن. لـ مادەیێ حەفتێ دا هاتیە نابیت رێك بـ دروستبوونا هەمی رەنگە هێزەکا نەژادپەرستی بهێتەدان و سەرەرایی هندێ بـ بریارا حکومەتێ و بـ فەتوایا مەرجعێ شیعان عەلی سیستانی هێزا حشد الشعبي هاتە دروستکرن و بتنێ هێزەکا شیعی یە و نەژادپەرێسە و گەلەك کار و رەفتار کرینە کو دویر ژ ئەتەکێت و یاسایێن سەربازی..!
د مادەیێ نەهێ دا ئاماژە کریە کو دڤێت هێزێن چەکدارێن عیراقی و دەزگەهێن ئاسایشی ژ هەمی پێکهاتەیێن گەلێ عیراقێ پێك بێن و پێدڤی یە هاوسەنگی و رێژەیا نووینەراتیا پێکهاتەیان بێ جوداهی لـ بەرچاڤ بهێنە وەرگرتن، بەلێ هژمارا کوردان د ئەڤان سازیان دا لـ هندەك دەڤەران هەر نینە و دیسان رێژەیا وان لـ بەرچاڤ نەهاتیە وەرگرتن و دبیت یا پێکهاتەیێن دی ژی بـ ئەوی رەنگی بیت، و هەر هەمان مادە ئاماژە بـ دروستکرنا ملیشیاتێن سەربازی ژ دەرڤەی هێزێن چەکدار کریە و رێك پێ نەدایە و دیسان ئەڤرۆ چەند هێز هەنە ژ دەرڤەی هێزێن چەکدار و ملیشیاتن و بـ کەسان ڤە د گرێدایی نە بـ ناڤ و رەنگێن جودا.
 د مادەیێ شێست و ئێکێ دا ئاماژە دایە هندێ کو پله‌دارێن له‌شکری و دانا باوه‌ری و بالوز و پلەیێن تایبەت کارێ په‌رله‌مانی یه‌ لـ دویف ده‌ستوری، به‌لێ نوکە ئەڤە بوویە کارێ حکومەتێ و سەرۆك و وەزیری و بـ کەیفا خۆ دانان و گورینێ تێدا دکەتن. دیسان لـ مادەیێ شێست و پێنجێ بەحسا جڤاتەکا دی یا یاسادانانێ هاتیەکرن ئەو ژی (جڤاتا فیدرالی) یە، بەلێ هەتا نوکە ناڤه‌کێ کویڤی یه‌ و دڤیا هه‌می ده‌ما دگه‌ل په‌یڤا (په‌رله‌مانێ عیراقێ) هاتبایە ژبەرکو دوو جڤاتن و تمامکەرێن ئێك دوونە د دەستوری دا و جڤاتا نووینەرێن هەرێمانن و ئەڤ جڤاتە یا د پرانیا سیستەمێن فیدرالی دا هەی، بەلێ هەتا نوکە بتنی یا مایە د ناڤ لاپەرێن دەستوری دا و چ پێنگاڤ بۆ نەهاتینە هاڤێتن د بوارێ بجهـ ئینانێ دا.
مادەیێ سەد و چلێ یێ دەستورێ عیراقێ نەهاتیه‌ بجهـ ئینان و بـ ئاشكرایی دژایه‌تی و رێگری لێ هاتیه‌کرن و بـ شانازی ڤە ئەندامێن پەرلەمانی لـ بەر سینگێ سازیێن راگەهاندنێ و لـ بەر چاڤێن هەموو دونیایی دگۆت مە رێگری لـ بجهـ ئینانا ئەڤی مادەیی دکر و بێ لێپرسین و سزادان و دیڤچوون بۆ هەبیت!  دیسان نەدانا رێژه‌یا کوردان 17%ـێ یا کوردان ژ بۆدجەیا پشکا کوردستانێ و نەبەرەڤانیکرنێ ژ کوردستانێ کو ئەرکێن حکومەتا عیراقێ یە و گەلەك مادە و بەند و یاسایێن دی سەرپێچیا وان دهێتەکرن و هاتینە پشتگوهـ هاڤتێن.
ئه‌ڤە و گه‌له‌ك نموونه‌یێن دی یێن هەین ژ مادە و بەندێن ده‌ستوری یێن لادان و سەرپێچی لـ سەر هاتەکرن ژلایێ دەستهەلاتدارێن عیراقێ ڤە، و بـ ئه‌ڤی ره‌نگی پشتی ده‌ستور نه‌هاتیه‌ بجهـ ئینان کوردان و هەمی پێکهاتەیێن دی یێن د چارچوڤێ عیراقێ دا ماف هه‌یه‌ ژ عیراقێ جودا ببین و بۆ خۆ رێکەکا دی هەلبژێرن و د چارچوڤێ سیستەمەکێ دی دا خۆ ببینن و ئەڤرۆ بریارا ریفراندومێ بدەن و مافێ چارەنڤیسێ خۆ دیار بکەن کا د سەربەخۆ بن یان بمینن د چارچوڤێ عیراقەکا ئێکگرتی دا.