دامەزراوەی خۆراک و دەرمان لە ئەمریکا هۆشداریدەدات لە بەکارهێنانی مادەیەکی کیمیایی لەنێو ئەو کەلوپەلانەی کە خۆراکە خێراکانی پێدەپێچرێتەوە و رایدەگەیێنێت، هۆکارن بۆ شێرپەنجە.
بە گوێرەی دەزگای FDA لە ئەمریکا، مادەکە ناوی PFASـە و لە دروستکردنی پێچەرەوەی خۆراکەکانی وەکو ‘کارتۆنی پیتزا و زەرفیگەنمەشامی و پێچەرەوەی خۆراکە خێراکان‘ هەیە.
دەزگاکە ئاشکرای دەکات، ئەم مادەیە دەبێتەهۆی تێکچوونی هۆرمۆنەکان و بۆ ماوەیەکی درێژ لە جەستە و سرووشتیشدا دەمێنێتەوە،هاوکات ئەگەری تووشبوون بە جۆرە جیاوازەکانی شێرپەنجەش زیاددەکات بەتایبەت شێرپەنجەکانی مەمک و پڕۆستات.
ئەو دەزگایە روونی دەکاتەوە، “مادەی PFAS بەرگریی جەستە لاوازدەکات و پێکهاتەی جینەکان تێکدەدات، بەمەش ئەگەری تووشبوون بەنەخۆشییەکان بەتایبەت شێرپەنجە زیاددەکات“.
پێنتاگۆن بەفەرمی راگرتنی بەکارهێنانی مادەی PFASـی راگەیاند و بڕیارەکەش دوای ئەوە دێت کە 31ـی ئابی 2023 کارمەندانیبەرگریی شارستانی، ناڕەزایی خۆیان دەربڕی، بەهۆی زیادبوونی ژمارەی گیانلەدەستدانی کارمەندانی ئاگرکوژێنەوە، چونکە مادەکەبەڕێژەیەکی زۆر لە پۆشاکی کارمەندانی ئاگرکوژێنەوەدا هەیە.
مادەی PFAS کۆمەڵێک مادەی تێکەڵاوی کیمیایین و بەرگەی ئاگر، چەوری، پەڵە، گریس و ئاو دەگرن، مادەکە لە دروستکردنی جلوبەرگیکارمەندانی ئاگرکوژێنەوە بەکاردەهێندرێت.
بە گوێرەی ناوەندی کۆنتڕۆڵکردن و پێشگیریکردن لە نەخۆشییەکان، PFAS ئەگەری تووشبوون بە سستبوونی جگەر و گورچیلە زیاددەکات وهۆکارێکیشە بۆ نەخۆشیی شەکرە و لاوازبوونی بەرگریی جەستە.
- ئەنجوومەنی کیمیای ئەمریکی دەڵێت: ئەم مادەیە لە زۆر شتیدیکەی ناوماڵدا هەیە کە رۆژانە خێزانەکان بەرکەوتنیان هەیە لەگەڵی، بۆیەپێویستە بە بڕی دیاریکراو بەکاربهێندرێت.