سەرۆکی حکومەت: بە گەشبینییەوە لە داهاتوو دەڕوانین و کار دەکەین لەپێناو زیاتر پێشخستن و بووژانەوەی ئابووريی کوردستان

 

سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە دیدارێکی لەگەڵ ژمارەیەک لە هاووڵاتییانی پاریزگای هەولێر لە چوارچێوەی بەرنامەی ( گفتوگۆ لەگەڵ سەرۆک وەزیران) ، ئاماژەی بەوە کرد کە بە گەشبینیەوە لە داهاتووی هەرێمی کوردستان دەڕوانێت و كوردستان سەقامگیریی تێدا بەردەوام دەبێ، پێشكەوتن زیاتر دەبێ، بووژانەوەی ئابووری باشتر دەبێ.

 

ئەمەش دەقی گفتۆگۆکەیە:

 

خۆشحاڵم لە خزمەتی ئێوەم، پێمخۆشە ئەم دیدارە لێرە لە قەڵاتی هەولێر ڕێكخرا. ئەمە لە چوارچێوەی كۆمەڵێكە لەو دیدارانەیە لەگەڵ هاووڵاتیان لە هەموو شارەكانی كوردستان دەیکەین، بۆ ئەوەی لە نزیكەوە ئاگامان لە یەكتر بێت، پێمخۆش بوو ئەم دیدارەش ڕێك بخرێ لەگەڵ ئێوەی بەڕێز و خۆشەویست، بۆ ئەوەی لەسەر هەندێ لەو بابەتانەی كە تایبەتمەندن بە ژیانی هاووڵاتیانەوە و بە بارودۆخی ئێستا و هەنووكەی هەرێمی كوردستان و ناوچەكەوە، زیاتر دیدارێكی راشكاو و زۆر نزیك بێت لەگەڵ یەكتر، بۆ ئەوەی بزانین ئەگەر ئێوە پرسیارتان هەبێ، ئێمە وەڵام بدەینەوە، یان ئەگەر تێبینییەكتان هەبێت لەسەر ئەدای حكوومەت، پێم خۆشە زۆر بە راشكاوی وەڵامی هەموو خوشك و برایەك بدەمەوە.

من نامەوێ خۆم بچم بابەتەكان دیاری بكەم و بچمە ناو ئەو خاڵانەی كە دەمەوێ قسەی لەسەر بكەم، چونكە لە زۆر شوێن قسەی پێویستمان كردووە، ئەمجارە دەمەوێ من زیاتر گوێ لە ئێوە بگرم. ئێوە ئەگەر دەتانەوێ بە تێبینی یان بە پرسیار، هەر شتێكتان دەوێ قسەی لەسەر بكەین، من لە خزمەت ئێوە دەبم و لە كاتی وەڵامدانەوە لەوانەیە جەخت لە هەندێك لەو خاڵانەش بكەینەوە كە پێموایە ئێستا گرنگن بۆ هاووڵاتیان، بە تایبەتیش دانیشتووانی پارێزگای هەولێر، ناو شاری هەولێر، دەوروبەری هەولێر، بۆ ئەوەی قسەی پێویستی لەسەر بكەین.

 

ئەوەی گرنگە، دروستكردنی ئەو پەیوەندییەیە لە نێوان هاووڵاتی و دەسەڵات، لەو ماوەیەی كە ئێمە لە حكوومەت بووین، وا خەریكە بەرەو كۆتایی تەمەنی ئەو كابینەیە دەڕۆین، هیوادارم خوێندنەوەیەكی درووستی بارودۆخەكەمان هەبووبێت و بزانین لە كوێ ئێمە توانیومانە ئەركەكانمان بەجێ بێنین و لە كوێ ئەگەر نوقسانی هەبووە؟ هۆكارەكانی چی بوون؟ تا چەند هاووڵاتی رازییە و تێبینییەكان چین بۆ ئەوەی ئەدای حكوومەت لە داهاتوودا باشتر بكرێت. هیوادارم ئێمە بتوانین ئەو گفتوگۆیە لەگەڵ یەكتر بكەین و لە خزمەتی ئێوەی بەڕێز و خۆشەویستدا دەبم، ئنجا مەجال هی ئێوەیە و فەرموون هەر كەسێك پرسیاری هەیە، من لە خزمەتتاندا دەبم.

 

* ئێوارەت باش، بەخێرهاتنت دەكەم جەنابی سەرۆك، من وەكوو هاووڵاتییەكی هەولێر پرسیار دەكەم، من نورهاد عیماد بەشیر، قوتابیی زانكۆم. كە هەولێر پایتەختی هەرێمی كوردستانە، تاوەكوو ئێستا بۆچی هەندێك شتی كێشەی سەرەتاییمان هەیە چارەسەر نەكراوە؟ وەكوو كێشەی هاتووچۆ و هێڵەكانی گواستنەوە بە حكوومی نەكراون؟ بۆچی تاوەكوو ئێستا بۆ شاری هەولێر كە ڕووبەڕووی ئەو كێشەیە دەبێتەوە ساڵانە، هەستانی ئاو و لافاو، بۆچی هەتا ئێستا كێشەی كەمیی ئاومان هەیە؟ ئەگەر وەڵامێكم بدەیتەوە و بۆم روون بكەیتەوە و بۆ شاری هەولێر روون بكەیتەوە، زۆر سوپاست دەكەم و دووبارە بەخێرهاتنت لێ دەكەم.

 

سەرۆكی حكومەت: زۆر زۆر سوپاس. ڕاستە ئەو كێشانە پێشتریش هەبوون، یەكێك لە هۆكارەكان فراوانبوونی خێرای هەولێر و دانیشتووانی هەولێرە، خەڵك لە هەموو ناوچەكان ڕوو لە هەولێر دەكەن، لەبەر ئەوەی پایتەختی هەرێمی كوردستانە، بەڵام ئێستا بیر لەوە دەكرێتەوە كە بابەتی دروستكردنی هێڵی گشتیی هاتووچۆ، وەكوو پاس و ئەوانە كە شتێكی زۆر باش ئێستا ئامادە كراوە، هیوادارم لە ماوەیەكی زوو بكەوێتە كار.

هەندێك گەڕەكی ناوشار هەن كە ئەوانیش گەڕەكی زۆر تەنگ و لەوانەیە زەحمەت بێ تۆ بتوانیت هەموو هەولێر وەكوو خۆت دەتەوێ بە یەكەوە ببەستیتەوە، مەجبووریت بە حوكمی ئەوەی كە شوێنێكی زۆر كۆنە، شوێنێكی زۆر ئەسەرییە، لەو شوێنانەی مەجال هەیە، ئێمە ئەو هێڵانەی تێدا دەخەینە كار بۆ ئەوەی هاووڵاتی بتوانێ لێی سوودمەند بێ. ئەمە لە رووی هاتوچۆوە، بیرمان لە شتی تریش كردۆتەوە، بەڵام ئێستا من نامەوێ بچمە ناو وردەكارییەكان چونكە لە حاڵەتی تاقیكردنەوەیە تاوەكوو ئەنجامەكانی بەدەر دەكەوێ، ئەو وەختە ئەگەر زانیمان گونجاوە، سیستەمی تریش هەیە كە پێشكەوتووترە و دەكرێ ئەوەش بۆ هاووڵاتیان بەكار بێت.

لە رووی ئاو و لافاو، من بیرمە ساڵی یەكەم، دوای وەرگرتنی ئەم پۆستە، بینیمان لافاو هەستا و بەداخەوە هەتا خەڵكیش گیانی لەدەست دا. ئێمە هەر ئەو وەختە كەوتینە هەوڵی جددی بۆ چارەسەركردنی ئەم بابەتە لەوەی كە رێڕەوی ئاو كە دێتە ناو شار، ئەم ڕێڕەوانە بكەینەوە و ئەم شتانەمان كرد. دوای ئەوە چەندین جار، بۆ نموونە پار، بارانی زۆر زۆر زیاتریش هات، بەڵام ئەم لافاوە دروست نەبوو، هەرچەندە لە هەندێك گەڕەك، لە هەندێك شوێن، دیسان هەندێك گرفت دروست بوو، بەڵام هیچ كێشەیەكی وای لێ نەكەوتەوە. كەواتە كار كراوە بۆ ئەوەی رێگریی لە هەستانی لافاو یان گەیاندنی زیان بە هاووڵاتی لە شاری هەولێر بگیرێت.

لە لایەكی ترەوە دروستكردنی بەنداو و پۆند و گرتنەبەری هەندێك لەو رێكارانە بۆ ئەوەی لافاو زیاد نەكات یان نەیەتە ناو شاری هەولێر، ئەمەش دڵنیا بە كە كاریگەریی دەبێت.

لە رووی دابینكردنی ئاو بۆ هەولێر، ماوەیەكی زۆر بەرنامەی بۆ دانرابوو، یەعنی 10 یان 12 ساڵ پێش ئێستا، كە ڕێژەی ئاو بۆ هەولێر زیاد بكرێت، هەر بۆ زانیاریی ئێوە، لە زەمانی مەلیكەوە و لە سەرەتای دروستبوونی حكوومەتی عێراق وەكوو دەوڵەت تا ئێستا تەنیا 13 هەزار مەتری سێجا ئاو بۆ هەولێر دێ. دوای ئەوە هەوڵ درا كە ئەو رێژەیە زیاد بكرێ و ئاو بۆ هەموو گەڕەكەكانی هەولێر دابین بكرێ، بەداخەوە ئەو كۆمپانیایە وەكوو پێویست، ئەسڵەن هەر كاری نەكردووە، زیاتر تەركیز خرایە سەر ئەوەی ئاوی ژێر زەوی بەكار بێت كە ئاوی ژێر زەویش وردە وردە دەچێتە خوارەوە و بینیمان لە چەندین جاریش، لە چەندین هاوین، كێشەی ئاو و كەمئاوی دروست بوو. بۆ ئەوەی ئەمە بە شێوەیەكی بنەڕەتی چارەسەر بكرێ، ئێمە هاتین بڕیارێكمان دا كە فریاگوزاریی خێرا دروست بكرێ بۆ پرۆژەی ئاوی هەولێر و پرۆژەیەكمان چەند مانگێكە دەستی بەكار كردووە و سێ شەفت كاری لەسەر دەكرێ، 24 كاتژمێر كاری لەسەر دەكرێ. كەواتە كاری سێ ساڵ، ئێمە بە تەماین لە ماوەی 18 مانگدا تەواوی بكەین و دڵنیام ئینشائەڵا كە تەواو بوو، بۆ ماوەی 30 ساڵی تر كێشەی ئاو لە هەولێر نامێنێت. دوو پڕۆژەشن، یەكێكیان ئەوەی فریاگوزاریی خێرایە، ئەوەی تریشیان كە چوومە قوشتەپە، لەوێ دیسان بەشی دووەمی ئەو پرۆژەیەمان دەست پێكرد كە ئەمە وا دەكا كێشەی ئاو بۆ چەندین ساڵی تر لە هەولێر نەمێنێت ئینشائەڵا. ئەمە هیوادارم ئەو وەختە جێی رەزامەندیی هەموو هاووڵاتیان بێت. ئەمە تەنیا گەیاندنی ئاو نییە بۆ هەولێر، بەڵكوو دوای ئەوەی كە گەیشتە شاری هەولێر، شەبەكەی دابەشكردنی ئاو بە ناو شاری هەولێریشدا، ئەمەش بەشێكە لەو پرۆژەیە كە لەو ماوەیەدا ئینشائەڵا تەواو دەبێت.

 

*بەخێرهاتنی سەرۆك وەزیرانی ئێستا و داهاتوو دەكەم. من شنۆ عادل شەریف، فەرمانبەر لە وەزارەتی پەروەردە. سوپاس بۆ دیداری بەڕێزتان لەگەڵ چین و توێژ و پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆكان بێ جیاوازی. پرسیاری من: بەڕای جەنابتان داهاتووی كوردستان بەرەو كوێ دەڕوات بە تایبەت لە پێنج ساڵی داهاتوو؟

 

سەرۆكی حكومەت: من خۆشبینم و من وای دەبینم كە كوردستان ئینشائەڵا سەقامگیریی تێدا بەردەوام دەبێ، پێشكەوتن زیاتر دەبێ، بووژانەوەی ئابووری باشتر دەبێ، بە چاككردن و چارەسەركردنی كێشەكانمان لەگەڵ حكوومەتی فیدڕاڵی، ئێمە زۆر لەو بیانووانەی كە تا ئێستا بە ئێمەیان گرتووە، نەمانهێشتووە. بۆ ئەوەی ئەم ڕێگرییانەی كە هەشن، ئەوانە نەمێنن، هیوادارم ناوچەكەش زیاتر بەرەو سەقامگیری بڕوات، ئەگەر تاكوو ناوچەكە سەقامگیر بێ، ئێمە دەتوانین لە كەشێكی ئارام و سەقامگیردا زیاتر پێشبكەوین. كەواتە ئومێدی من ئەوەیە كە ناوچەكە بە گشتی بەرەو سەقامگیری و ئاشتەوایی بڕوا، چونكە ئێمە لە كەشی وادا زیاتر پێشدەكەوین. جا من ئومێدم زۆرە و هیوادارم زۆر لەو بەرنامانەی كە دەستیشمان پێكردووە، ئەنجامەكانیشی لە ماوەیەكی نزیكتردا دەردەكەون، لە ماوەی ئەم ساڵانەی داهاتوو كە هەمووشی لە بەرژەوەندیی هاووڵاتی و خەڵكی كوردستاندایە و ئینشائەڵا دەبینین كە وڵاتێكی خۆشتر و ئاوەدانترمان دەبێت.

 

*من پێشنیارێكم هەیە و داواكارییەكیشم لە بەڕێزت هەیە، لە كابینەی داهاتوو ژوورێك یان دەزگایەكی چاودێری دابمەزرێ.

سەرۆكی حكومەت: چاودێریی چی؟

*چاودێری كە بتوانێ بێتە ناو قووڵایی جەماوەر، بێتە ناو خەڵكی هەژار و كەمدەرامەت، بچێتە ناو دەزگا حكوومییەكان و دائیرەكان، كە بزانێت ئایا كەموكوڕی و گیروگرفتەكانی خەڵكەكە چییە؟ ئەو فەرمانبەرانەش راستەوخۆ سەر بە یان جەنابت بن، یان سەر بە وەزیرەكان بن و نەشناسرێن لەناو خەڵك، لۆ ئەوەی بزانن ئێش و ئازار و مەعاناتی خەڵك چییە؟ هەم لە دائیرەكان، هەم لە قوتابخانە حكوومییەكان، هەم لە خەستەخانە حكوومییەكان. یانی بێن لە چینی هەژارەوە دەست پێ بكەن. داواكاریی دووەمم لە بەڕێزت، بە خۆم دوكانم لە تەیراوایە، خەڵكیش داوای كردووە كە جەنابی سەرۆكی وەزیران سەردانێكی بازاڕی تەیراوای بكا، سەردانێكی ئەو گەڕەكە بكات كە گەڕەكێكی كۆنی شاری هەولێرە. یەعنی مێژووێكی پڕ سەروەریی هەیە لە قارەمانانی وڵات و نیشتمانپەروەر و رۆشنبیر و هونەرمەند و مامۆستا و نووسەر. لە تەیراوای بازاڕێكی لێیە بازاڕێكی گەورەی لێیە كە بەڕاستی بێبەش كراوە لە خزمەتگوزاری، ئەو كاتەی كە بازاڕی گەورە سووتا، ئەو بازاڕە پێی دەڵێن كۆڵانی زرارییان، لە 300 تا 400 دوكان پێك دێت، بە چادری سێبەریان دەكرد بۆ دوكانەكان، چادرەكانیان هەڵگرت، داوا لە بەڕێزتان دەكەم كە لە كاتی سەردانیكردنەكە، وەكوو دیارییەك بفەرموون كەپرێكی مۆدێرن بۆ ئەو بازاڕە دروست بكەن، زۆر زۆر سوپاست دەكەین.

 

سەرۆكی حكومەت: زۆر سوپاس، سوپاسی پێشنیاری جەنابت دەكەم. بێگومان پێشنیارێكی باشە، بەڵام جەنابت وات داناوە من هەر بەردەوام دەبم، ئەوە من نازانم لەسەر ئێوە دەمێنێت، ئەگەر دەنگ بدەن و من بەردەوام بووم، بەسەرچاو. بە تەمای خوا. ئەگەر بەردەوام بووین حەتمەن لە خزمەت دەبین و پێشنیازەكەش زۆر بەجێیە.

بۆ داواكارییەكەش، حەتمەن لەبەرچاو دەگرین، بزانین كەی گونجاوە، ئینشائەڵا ئەوەش دەخەینە بەرنامەی كاری خۆمان. من ناتوانم بڵێم كەی، بەڵام لەبەرچاوم دەبێت.

 

*من بێستوون نەجیم، كارمەندی تەندروستیم. پرسیارەكەم ئەوەیە، خەڵكێكی زۆر پێیوایە كە لە كابینەی جەنابتدا كارەبا و ئاو و خزمەتگوزارییە گشتییەكانی تر، ئایا لەم بارە گرانەی كە هەبوو، گران بوونە، هۆكار چییە و چارەسەر چییە؟

 

سەرۆكی حكومەت: زۆر سوپاس، وەڵا من نازانم، خۆزگە نموونەیەكت دابا كە چۆن نرخی كارەبا و ئاو زیادی كردووە؟ با وازح بین، چۆن زیادی كردووە و لە كوێ زیادكراوە؟ چونكە ئەوەی من بزانم، نە نرخی ئاو و نە نرخی كارەبا لەسەر هاووڵاتی زیاد نەكراوە، ئەمە بەرنامەی حكوومەت نەبووە. بەڵام با وازح بین تۆزێك، كارەبا بە داخەوە، بەڵام بەهۆی ئەوەی ئێمە نەمانتوانیوە كارەبای 24 كاتژمێری دروست بكەین، لەبەر ئەوەی پێداویستیی خەڵك لە بەكارهێنانی كارەبا زۆر زۆر زیاترە لەو بەرهەمەی كە ئێستا لە كوردستان هەیە، ئەویش هۆكاری هەیە، ئێمە هەوڵمان دا گاز زیاد بكەین، بەڵام ڕێگریی كرا لە زیادكردنی گاز بۆ ئەوەی ئێمە بتوانین زۆر شوێنی تر بۆ بەرهەمهێنانی كارەبا زیاد بكەین كە رێژەی كارەباش زیاد دەكرا، بێگومان كارەبای 24 كاتژمێریش بۆ هاووڵاتی تەرخان دەكرا. بەڵام لە حاڵەتێكدا كە كارەبای 24 كاتژمێری نەبووە، زۆر خەڵك پەنای بردۆتە بەر مۆلیدە و مۆلیدە نرخی زۆر زۆر لە نرخی كارەبای حكوومەت گرانترە. من با بە نموونە بە جەنابت بڵێم، ئەو نرخەی كە حكوومەت بۆ كارەبا خەرجی دەكات بۆ هاووڵاتی، زۆر ئەو بەشەی كە لە هاووڵاتی وەریدەگرێتەوە، زۆر زۆر كەمە، 20%یش نییە. ئێستا ئێمە سیستەمێكی ترمان دەست پێكردووە، لە دوو گەڕەكی شاری هەولێر كەوتۆتە كار، گەڕەكی شادی و گەڕەكێكی تر نازانم كەس لە دانیشتوانی ئەو گەڕەكانە لێرەن یان نا، كە هاووڵاتیی خۆی، هیوادارم لێیان بپرسن بزانن ئەوان چەند رەزامەندن لەسەر ئەم سیستەمە نوێیەی كە هەیە. ئەمە هەم كارەبای 24 كاتژمێری بۆ هاووڵاتی دابین دەكا، هەم كێشەی دەنگ و بۆن و دووكەڵی مۆلیدەش كەمتر دەبێ.

 

*ئێوارە باش جەنابی سەرۆك، من فاتیمە رەسووڵ، یاریدەدەری یاساییم لە نووسینگەی شەقڵاوەی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ئافرەتان و خێزان. سەرەتا زۆر سوپاس بۆ ئەو دەرفەتەی كەوا ڕێگەت دا لە نزیكەوە گفتوگۆ بكەین. پرسیارەكەی منیش هەر سەبارەت بە دامەزراندنە، بەڕێزتان لەو ماوەیە بڕیاری بەگرێبەستكردنی وانەبێژانتان پەسەند كرد، ئایا هیچ پلانێكی لەم شێوەیە هەیە بۆ بەهەمیشەییكردنی فەرمانبەرانی گرێبەست؟ پێشنیارێكیشم هەبوو ئەگەر قەبووڵی بكەی سوپاست دەكەم. وەكوو دەبینین بەڕێزت هەر رۆژە و لە شار و ناوچەیەكی و بەردی بناغەی پرۆژەی گەورە دادەنێی و خزمەتگوزاریی نوێ پێشكەش دەكەی، بەڵام تا ئێستا بەشی شەقڵاوەی تێدا نەبووە، پێشنیار دەكەم كەوا سەردانی شەقڵاوەش بكەی، چونكە بەڕاستی پێویستیی بە پرۆژەی نوێ و خزمەتگوزاریی تازە هەیە، زۆر سوپاس

 

سەرۆكی حكومەت: زۆر سوپاس، لە ساڵی 2013ەوە تاكوو ئێستا، هەرێمی كوردستان نەیتوانیوە خەڵك دابمەزرێنێت، چونكە بەغدا ڕێگەی نەداوە، بەغدا ڕێگەی نەداوە لەوەی كە ئێمە دامەزراندن بكەین، بۆ ئەوەی كە هەمیشە بە بڕینی بودجە و وەستاندنی بودجە و نەناردنی مووچە، وایانكردووە ئەم داهاتەی بەردەستی حكوومەتی هەرێمی كوردستان نەتوانێت كە لە خەڵكی نوێ دابمەزرێنین. پێشتریش دامەزراندن لەسەر بنەمای زیاتر تەڕزیە بووە، ململانێی سیاسیی حزبەكان وایانكردووە خەڵكێكی زۆر لە كەرتی حكوومەت دابمەزرێت. لەسەر دامەزراندن، ئەمساڵ تەنیا لە ماوەی ساڵێكدا لە ئاستی حكوومەتی فیدڕاڵی نزیكەی یەك ملیۆن كەس دامەزراوە، یەك ملیۆن خەڵكیان دامەزراندووە، ئایا لەمە هیچ ڕێژەیان بۆ هەرێمی كوردستان تەرخان كرد؟ نەخر.

پێش ماوەیەك، ئەنجومەنی ئابووری لە حكوومەتی فیدڕاڵی سەردانیان كردین، دوو ڕۆژ ئێمە خەریكی گفتوگۆ بووین لەگەڵیان بۆ چارەسەركردنی كێشە ئابوورییەكانی هەرێم. پێش چەند رۆژێكیش لێژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق، ئەوانیش هاتن سەردانیان كردین، ئەم بابەتە لەگەڵ ئەوان زۆر زۆر بە وردی باس كراوە كە ئێمە پێویستە چۆن حكوومەتی عێراق ماف بە خۆی دەدا، حكوومەتی فیدڕاڵی ماف بە خۆی دەدا دامەزراندن بكات، دەبێ هەرێمی كوردستانیش لێی بێبەش نەبێت. ئێمە خەڵكمان هەیە دەرچووی زانكۆیە، حكوومەت پێویستیی بە پسپۆڕیی نوێ هەیە، خەڵك هەیە خانەنشین بووە و پێویستیمان بە تاقەی گەنج هەیە. دەبێ ئێمە هەندێك خەڵك دابمەزرێنین. جا ئێستا ئێمە لەو گفتوگۆیەین لەگەڵ حكوومەتی فیدڕاڵی، چونكە بابەتەكان زۆر زۆر چوونەتە ناو وردەكارییەكانەوە و من ئەمەش با بڵێم، ئێمە زیاتر لەگەڵ ئەو بیرۆكەیە بووین كە وەكوو كیانێكی فیدڕاڵی، هەرێمی كوردستان دەبوایە بودجەی خۆی بۆی دیاری بكرێ و ئەو بودجەیە دواتر پەرلەمانی كوردستانە، حكوومەتی كوردستانە، چاودێریی دارایی كوردستانە، ڕێكخراوەكان، با ئەوانە چاودێریی چۆنیەتیی بەكارهێنان و خەرجكردن و خەرجی و داهاتەكان بكەن كە چی دەكرێ، نەك وەزارەتێك لە ئاستی حكوومەتی فیدڕاڵییەوە تێكەڵی وردەكارییەكان بێ كە ئەمە لەگەڵ سیستەمێكی فیدڕاڵی ناگونجێت. بەڵام لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان، وایانكرد دەرگایان بۆ بەغدا كردەوە كە ئەوان بێن دەستوەردان لە ناو ئەم وردەكارییانەدا بكەن كە بەداخەوە رێگریش بوون لە جیاتی ئەوەی یارمەتیدەر بن، لە جیاتی ئەوەی یارمەتیمان بدەن خەڵك دابمەزرێنین، لە جیاتی ئەوەی یارمەتیدەر بن مووچە سەری مانگ بێ، تەماشا بكەن ئێستا ئەو گرفتانە هەموویان هاتوونەتە پێش و ئەوانەی كە هۆكاری ئەم كێشانە بوون، ئێستا خۆیان بێدەنگ كردووە و هەروەكوو بڵێی ئاگایان لە بابەتەكە نییە و نەبووە، نە بایان دیوە و نە باران! ئێستا هاووڵاتی دەبێ ئەمەیان بەبیر بێتەوە، بەڵام بۆ دامەزراندن، ئێمە لەگەڵ بەغدا لە گفتوگۆداین بۆ ئەوەی بتوانین ئەو رێژانەی كە پێویستن، دایانبمەزرێنین. ئیتر بێگومان ئەوە بۆ ئەو بابەتەی جەنابیشت باست كرد، ئەوانیش دەگرێتەوە.

 

*باسی ئەوەشم كرد كە سەردانی شەقڵاوە بكەیت، وابزانم ئەوەت لەبیر چوو.

سەرۆكی حكومەت: شەقڵاوە، بەخوا من زۆر زۆر دێمە ئەوێ، پرۆژەشمان كردووە چۆن نەمانكردووە؟ بۆ نموونە بەنداوی ئاقووبان، بەڵام شتی تر هەیە ئینشائەڵا دەیكەین.

 

*ئومێدی زیاترمان هەیە بە پرۆژەی نوێ، زۆر سوپاس.

سەرۆكی حكومەت: بێگومان، شەقڵاوە شارێكی زۆر خۆشیشە، من ماوەیەكی زۆریش لێی بووم لە كاتی راپەڕین، ئێمە ماوەیەك لە شەقڵاوە بووین. بە ناوبانگیشە لە هەموو شوێنی تری عێراق دێن سەردانی شەقڵاوە دەكەن، بێگومان شایستەی ئەوەیە باشترین خزمەت بكرێ و حەتمەن گرنگییەكی زیاتری پێ دەدەین بەسەرچاو.

 

* سڵاوت لێبێت كاك مەسرور، خۆشحاڵ بووم كە توانیم رووبەڕوو قسەتان لەگەڵ بكەم. ئەوەی من هەمە نازانم دەبێتە رەخنە یان پرسیار یان هەر شتێك، پێم خۆشە لێمی وەربگریت، بابەتی كەرتی پەروەردە و كەرتی خوێندنی باڵا لە كوردستان، دەتوانم بڵێم بە جددی كاری لەسەر نەكراوە. ئێمە وەكوو خوێندكارێك 16 ساڵ خوێندوومە، كە تەخەروج دەكەم، شتێكی وا نازانم، بابەتەكە لەوانەیە بڵێم رەخنە لە خۆم، ئامادەم رەخنەكە قەبووڵ بكەم، بەڵام هەر من نیم، كە خەڵك تەخەروج دەكات، هەلی كار نییە، رەخنە لە تۆ نییە، رەخنە لەوەیە كە من ئەوها پەروەردە نەكراوم و دەستێكی كاری ئاوا نیم كە لە هەموو شوێنێك شوێنم ببێتەوە، ئەوە شتەكە گشتییە، بۆ دەبێ هەر كەسێك دینارێكی لە من زیاتر هەبێ روو لە كەرتی تایبەت بكا بۆ خوێندن؟ هەم لە كەرتی خوێندنی باڵا و هەم لە كەرتی پەروەردە. بە هەموو ئەو كەسانەی كە لە من ئاستی داراییان باشترە، ڕوو دەكەنە شوێنەكانی تر بۆ نموونە كەرتی تایبەت لە دەرەوەی وڵاتە لێرەیە، بۆ نموونە كۆمەڵێك زانكۆمان هەیە ئاستیان زۆر بەرزترە لەو حكوومییانەی كە هەیە. ئەوە گلەیی بێت لە هەموو ئەو مامۆستای زانكۆیانە و مامۆستاكانی مەكتەب كە هەتا ئێستا نەیانتوانیوە رەخنەیەك بگرن لە خودی مەنهەجی وەزارەتی پەروەردە، خودی مەنهەجی خوێندنی باڵا كە بەڕاستی كەسێك دروست ناكەن كە دەستی كاری هەبێت. ئێستا من وەكوو خۆم دوای كۆلێژ هەستاوم خۆم فێر كردووە و خۆم فێری هەموو بابەتێك كردووە، بە مووچەیەكی 200 دۆلاری دەستم بەكار كردووە و ئەلحەمدولیلا ئێستا ئاستیشم زۆر باشە و لە شوێنێكی زۆر باشیشم، بەڵام بۆ دەبێ ئاوها بێ؟ بۆ نابێ لە ماوەی ئەو 16 ساڵە منێك پەروەردە بكەن كە خەڵك مەمنون بێ بڵێ كارم بۆ بكە؟

سەرۆكی حكومەت: زۆر زۆر سووپاس، جارێ سەبارەت بە ئاستی خوێندن، پەروەردە یان خوێندنی باڵا، پێموایە شت كراوە، بەڵام هەستیش دەكەین كە دەكرێ زۆر لەوە باشتر بكرێ، بە تایبەتی بەرزكردنی ئاستی خوێندن، ئێمە ئێستا دامەزراوەیەكمان دامەزراندووە پێش ماوەیەكی زۆر كەم، ئەمە ئێستا تەواو بووە، بۆ بەرزكردنی كوالێتیی خوێندن لە خوێندنی باڵا، بۆ ئاستی هەموو زانكۆكان، ئێمە چۆن بتوانین ئاستی خوێندن لە كوردستان بۆ ئاستێكی بەرزی نێودەوڵەتی بەرز بكەینەوە؟ ئەم دامەزراوەیە، ئەم ئینستیتیوتە زیاتر بۆ ئەوەیە كە كوالێتیی زانكۆكان، كۆلێژەكان بەراورد بكا بەو سیستەمە نێودەوڵەتییانە و ئێمە بتوانین زیاتر كەرتی خوێندنی باڵا بەرەو پێشەوە بەرین. جا ئەمە حەتمەن لەبەرچاو گیراوە، چونكە راستە ئێمەش حەز دەكەین كە ئاستی خوێندنمان بەرزتر بێ، ئاستی زانكۆكانمان لە ئاستی زانكۆیە هەرە پێشكەوتووەكانی جیهان بێ.

بەڵام جەنابت باسی شتێكی ترت كرد، مەسەلەی كاری پیشەیی، مەرج نییە هەر كەسێك بیەوێ لە شوێنێك پیشەیەك ئیشێك بكات، ئیلا دەبێ بچێ بەكالۆریۆس یانیش ماستەر یانیش دكتۆرای هەبێ. بۆیە لەگەڵ وەزارەتی خوێندنی باڵا و وەزارەتی پەروەردەش لەسەر ئەو بابەتە زۆر كارمان كردووە كە چۆن ئێمە بێین كاری پیشەیی دروست بكەین، هەتا لەگەڵ وڵاتانی بیانیش، یەكێك لەوانە وڵاتی كۆریا، قسەمان كردووە كە چۆن یارمەتیی ئێمە بدەن كاری پیشەیی لە كوردستان پەرە پێ بدرێ، كەواتە یەكێك بیەوێ كارێكی پیشەیی فێر ببێ، مەجبوور نەبێ، ناچار نەبێ ئیلا دەبێ شەهادەی بەرزی زانكۆیەكی هەبێ تاوەكوو ئیشی پێ بدرێ، لەوانەیە شارەزاییشی نەبێ لە ئیشەكە. زۆر ئیش هەیە كە زیاتر بە ئەزموون فێر دەبن، دەبێ لە شوێنێكدا فێریان بكەن، ئەو خەڵكە بتوانێ سوود وەربگرێ. بەڵام سەرەڕای ئەوەش، من حەز دەكەم دیسان باسی ئەوە بكەم، جەنابت دەڵێی خۆت ئیشت هەیە و شوێنیشت باشە، كەسێك رەغبەتی هەبێ خۆی فێر بكا، رەغبەتی هەبێ سەركەوێ، ڕێگە دەدۆزێتەوە. بەڵام حكوومەت دەبێ ئاسانكاری بكات، من ناڵێم هەموو شتێك دەبێ بۆ هاووڵاتی بەجێ بمێنێ، بەڵام یەكێك رەغبەتی خۆپێگەیاندنی هەبێ، ڕێگە دەدۆزێتەوە خۆی پێبگەیەنێت.

 

*جەنابی سەرۆكی حكومەت، زۆر سوپاس بۆ بەخشینی ئەو دەرفەتە بە ئێمە، من پرسیارێكم هەیە سەبارەت بە پرۆسەی هەڵبژاردن، وەك دەزانین هەڵبژاردن بە گرنگترین میكانیزمەكانی بەشداریی سیاسی دادەنرێتن، بەڵام ئەگەر هاتوو چاوپێداخشانەوە بكەین بە ڕێژەی بەشداریی هاووڵاتیان لە هەڵبژاردنەكاندا، هەر لە هەڵبژاردنی خولی یەكەمی پەرلەمانی كوردستانەوە بیگری تا دوایین هەڵبژاردن، دەبینین رێژەكە گۆڕانكاری بەسەردا دێت، واتە كەم دەبێتەوە. لە دوایین هەڵبژاردندا ڕێژەكە دەبێتە 58.9%، واتە 30% كەمتر دەبێتەوە لەچاو هەڵبژاردنی خولی یەكەمی پەرلەمانی كوردستان. بۆیە دەپرسم ئایا ئەو هۆكارانە كامانەن كە كاریگەرییان لەسەر كەمبوونەوەی رێژەی بەشداریی هاووڵاتیان لە هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان هەیە؟

 

سەرۆكی حكومەت: بێگومان لە هەموو كۆمەڵگەیەك، لە هەموو وڵاتێك، ڕێژەی بەشداریی لە هەڵبژاردنێك بۆ هەڵبژاردنێكی تر جیاوازە، مەرج نییە داییم بەرەو كەمبوونەوە بچێت، دەكرێ لە هەڵبژاردنێك ڕێژەی بەشداربوان تۆزێك كەمتر بێ، بەڵام لە هەڵبژاردنی دوای ئەوە زیاتر بێ، هیوادارم ئەم هەڵبژاردنە ڕێژەی بەشداریكردنی هاووڵاتیان زیاتر ببێت. بۆیە ئێمە ناتوانین بە شێوەیەكی گشتی لێكدانەوەی بۆ بكەین كە هۆكارەكان چین، بەڵام لەوانەیە هەندێك لە هۆكارەكان ئەوە بن، هەندێك لە هاووڵاتیان بێئومێد كرابن لە لایەن رەوتێكی سیاسییەوە، پێیان گوترابێ كە قسەی هاووڵاتی ناخوا، یاخود بەشداریكردن یان بەشدارینەكردن وەكوو یەكە. من خۆم لەگەڵ ئەو رەئیە نیم و پێموایە هەموو هاووڵاتییەك دەنگ و رەنگی زۆر زۆر گرنگە و ئەگەر هاووڵاتی خۆی بەشدار نەبێ لە دەنگدان، بەشدار نەبێ لە دیاریكردنی چارەنووسی خۆی، ئەو وەختە خەڵكێكی تر لە جیاتی ئەم هاووڵاتییە دەنگ دەدا، بۆیە من داوام لە هەموو هاووڵاتییەكی خۆشەویست ئەوەیە، بەشدارییەكی كارا بكەن بۆ ئەوەی خۆیان بڕیار لەسەر چارەنووسی وڵاتەكەیان بدەن، خۆیان بڕیار لە چارەنووسی خۆیان و كەسوكار و داهاتووی خۆیان بدەن. ڕێژەی بەشداربوان بێگومان كاریگەریی دەبێت، چونكە من نامەوێ تەنیا ئەو لایەنانەی كە ئاراستە دەكرێن یانیش لایەنێكی حزبین، تەنیا ئەوان خۆیان بە بەرپرسیار بزانن بەوەی كە بەشداریی لە هەڵبژاردن بكەن، چونكە هەر بڕیارێك دەدرێت، هەر دەسەڵاتێك حكوومەت وەردەگرێ، بڕیارەكانی تەئسیری لەسەر ژیانی هەموو تاكێك هەیە، لایەنگیری حزبێكی سیاسی بێت یان لایەنگر نەبێ، بێلایەن بێ، هەر هاووڵاتییەك، بڕیاری هەڵبژاردن كاریگەریی لەسەر داهاتووی ژیانی ئەو كەسەش دەبێ، بۆیە داوام ئەوەیە كە هەموو لایەك بەشدار بن و دڵنیاش بن دەنگیان كاریگەریی هەیە، چونكە دەنگیان دیار دەكات كێ لە داهاتوو دەتوانێ حكوومڕانی لەم وڵاتەدا بكات.

 

*سەرۆكی حكومەت، من پێم باشە لە كوردستان ئەو كەسانەی كە دەستڕەنگینن هاوكاری بكرێن بۆ دەرەوە، بۆ ئەوەی ئەو خیبرە گەورەیە و زیرەكایەتییەی كە لە وڵاتاندا هەیە، بیگوازنەوە بۆ كوردستان، لە كوردستان كارگەی گەورەی پێ دابنرێت، خەڵك بە تەنها بیر لەوە نەكاتەوە كە من معاشخۆرم، خەڵكی كوردستان دەبێ هان بدرێت لە جیاتی ئەوەی پارەی پێ بدرێت، پارە پەیدا بكات، پارە بەرهەم بهێنێت. من پێشنیارەكەم ئەوە بوو ئەگەر بكرێت، ئەو بیرۆكە ئەجنەبی و ئەو بیرۆكە پێشكەوتوانەی كە لە دەرەوە هەیە، بگوازرێتەوە كوردستان.

 

سەرۆكی حكومەت: زۆر سوپاس، ئەوەی جەنابت باس دەكەیت، بەشێكە لە ئەجێندای كابینەی حكومەت كە ئێمە لە سەرەتاوە باسی هەمەجۆركردنی داهات و هەمەچەشنكردنی ئابووری و دروستكردنی ژێرخانێكی بەهێزی ئابووریمان كردووە لە كوردستان. ئێمە وەبەرهێنانێكی زۆرمان لە كشتوكاڵدا كردووە، بابەتی گەشتوگوزاری گرنگییەكی زۆرمان پێداوە، لە ڕووی پیشەسازیش گرنگیمان پێداوە، ئەوە نییە نەكرابێ. بەڵام لەوانەیە لە ئاستی پێویستدا نەبێ، ڕاستە لە ئاستی پێویستدا نییە، ئەویش هۆكاری هەیە. هۆكارەكەی ئەوەیە كە لەو ماوەیەی ئەم چەند ساڵەی رابردوو چەندین جار بودجەی هەرێم وەستێندرا لە لایەن حكوومەتی فیدڕاڵییەوە، جووڵەی ئابووری لەسەر ئاستی جیهان و لە ناوچەكە و بە تایبەتی لە هەرێمی كوردستان كێشەی تێكەوت، نەخۆشیی كۆرۆنا بۆ دوو ساڵ كێشەیەكی سەرەكی بووە كە نەیهێشتووە لە زۆر رووەوە جووڵەی ئابووری بەرەوپێشەوە بچێت. سەرەڕای ئەوەش، ئێمە هەوڵێكی جددیمان داوە بۆ ئەوەی پەیوەندییەكی باشتر لە نێوان كەرتی گشتی و كەرتی تایبەت دروست بكەین و زۆر لەو پرۆژانەی كە ئێستا دەیبینی لە هەرێمی كوردستان بەردەوام بوون، سەرەڕای ئەوەی كە دژایەتییەكی زۆری حكوومەت كرا تا پەكی بكەوێ و نەتوانێ پرۆژەكان جێبەجێ بكا، بەڵام لەسەر ئەركی كەرتی تایبەت، پرۆژەكان بەردەوام بوون و ئەم پەیوەندییە تەندروستییەی كە دروست كرا، متمانەیەكی باشتریشی دروست كرد لە نێوان كەرتی تایبەت و كەرتی گشتی، لە نێوان حكوومەت و هاووڵاتی كە ئەنجامەكانیشی بەدەر كەوتووە لە هەندێك ڕووەوە.

بیرۆكەكەی جەنابت دروستە، بەڵام ئێمە بیرمان لە شتی تریش كردۆتەوە، جگە لەوەی بۆ تواناسازیی خەڵكی خۆمان بچنە دەرەوە و سوود لە ئەزموونی وڵاتانی تر وەربگرن، بۆ پێشخستنی كەرتی پیشەسازی، بە تایبەتی ئەگەر خوا یارمەتی داین و بەردەوام بووین، بەرنامەمان ئەوەیە ئێمە سوود لەو ئەزموونانە وەربگرین بە راكێشانی ئەزموونی ئەم وڵاتانە لە كوردستان، نەك تەنیا چەند كەسێكمان بچن بۆ ئەوێ، بەڵكوو بۆ نموونە زۆر لەو وڵاتانە هەن كە لە ماوەیەكی زوودا خێرا پێشكەوتن، بۆ ئێمە نەتوانین سوود لە ئەزموونی ئەوان وەربگرین؟ ئەگەر ئەوان بێن بەشێك لە كارگەكانی خۆیان، كارخانەكانی خۆیان بە تێكەڵاوبوون لەگەڵ كەرتی تایبەتی هەرێمی كوردستان لێرەدا دروست بكەن، ئەمە سوودی دووبەرابەرە، یەك: هەم ئەزموونەكە دێتە ئێرە، هەم هەلی كاریش بۆ هاووڵاتی دروست دەبێ. هاووڵاتی دەبێ خەیاری بەدەست خۆیەوە بێ، بیەوێ لە كەرتی گشتی، لە حكوومەت ئیش بكا، زۆر چاكە، ئەگەر نەیەوێ، بیەوێ لە كەرتی تایبەت ئیش بكات، دەبێ ئەوەندە مەجالی ئیشكردن هەبێت كە هاووڵاتی بتوانێت لە كەرتی تایبەت درێژە بە ئەو ئیشە بدات كە خۆی حەزی لێیە. بەهەرحاڵ ئەمە دەكەوێتە قۆناغی داهاتوو و ئینشائەڵا، هیوادارم بتوانین لەو رووەوە زیاتر خزمەت بكەین.

 

*من ئاڤێستا عەلی، دەرچووی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان و دیپلۆماسیم، پرسیارەكەی من بۆ جەنابتان دەربارەی پرۆژە خزمەتگوزارییەكانە كە هەست بە جیاوازییەكی زۆر دەكرێت لە نێوان شاری هەولێر و شاری سلێمانی. وەك دەبینین لە شاری هەولێر، هەر كاتێك كەوا پرۆژەی خزمەتگوزارییەك بێتە ئاراوە، چۆن دیزایین و بەرنامەی بۆ دادەنرێت، بە هەمان شێوە بە شێوازی پراكتیكی جێبەجێ دەكرێ. بەڵام لە شاری سلێمانی هەرچەندە بودجەی پێویستیشی بۆ تەرخان كراوە، بەڵام بەداخەوە بە شێوازی كرداری بەو جۆرە نابینرێت، ئێوە وەڵامتان چییە بۆ ئەمە؟

 

سەرۆكی حكومەت: زۆر سوپاس بۆ ئەم پرسیارە. ئێمە لە سەرەتا هەوڵێكی جددیمان دا بۆ ئەوەی هەموو داهاتەكانی هەرێمی كوردستان كۆبكرێتەوە تاكوو ئێمە بتوانین بە شێوەیەكی یەكسان خزمەتی هەموو شارەكان بكەین، دوایی گلەییەكی زۆر كرا كە دەسەڵات دەبێ شۆڕبكرێتەوە بۆ ئاستی پارێزگاكان، ماوەیەكی زۆر بەوە تاوانبار كراین كە ئێمە دەسەڵاتمان قۆرخ كردووە و نایەڵین دەسەڵات بگەڕێتەوە بۆ پارێزگاكان. ئەمەشمان كرد، دەسەڵاتمان شۆڕكردەوە و هەموو دەسەڵاتمان دا بە پارێزگاكان بۆ ئەوەی ئەوان ئەم ئیشانە بكەن، ئنجا دەسەڵاتی خۆماڵی لە ئاستی پارێزگا بەرپرسیارە بەرامبەر بە جێبەجێكردنی هەموو ئەو پرۆژانەی كە حكومەتی هەرێمی كوردستان داوای دەكا جێبەجێ بكرێ. كەواتە حكومەت پرۆژەی بۆ هەموو كوردستانە تەنیا بۆ پارێزگایەك نییە، نە بۆ دهۆكە نە بۆ هەولێرە نە بۆ سلێمانییە نە بۆ هەڵەبجەیە، بۆ هەموویانە، بۆ ئیدارە سەربەخۆكانە، یەك پرۆژەی هەیە، چۆنیەتیی جێبەجێكردنی پرۆژەكە دەگەڕێتەوە بۆ ئاستی دەسەڵاتی خۆماڵی لەسەر ئاستی پارێزگا. من ئەم گلەییە لە دەسەڵاتی ئیداریی پارێزگاش ناكەم، بەڵكوو لە دەستوەردانی حزبی لە كاروباری ئیداری دەكەم، كە ئەوان رێگر بوون لەوەی كە نەیانهێشتووە لەسەر ئاستی ئیدارەی پارێزگاكانیش بەرنامەكان جێبەجێ بكرێن، لە تەرخانكردنی بودجە، لە جێبەجێكردنی پرۆژەكان، دەسەڵاتی حزبی هەبووە لە شاری سلێمانی كە رێگەی نەداوە ئیدارە كاری خۆی بكا و پرۆژەكان وەكوو پێویست جێبەجێ بكرێن، ئەمە حەقیقەتی بابەتەكەیە.

 

* ئێوارەی هەموو لایەك باش، یاخوا بەخێر بێی جەنابی سەرۆك، ئێمە وەكوو مامۆستایەكی ئایینی و لە جیاتی مامۆستایانی ئایینیش قسان دەكەم، ئێمە خۆمان لە هەموو كەسێك پێ مەسئولترە بەڕاستی، بەرامبەر بە خاك و بەو وڵاتەی خۆمان، هیوادارین لە كەشێكی ئارام بەڕێوە بچین، چونكە ئەو كوردستانە ئەمانەتە لۆ هەموو لایەكمان، یەعنی ئینتیخابات ببێتە هۆكاری خۆشگوزەرانی لە بۆ ئەو میللەتەی، چونكە میللەتی كورد میللەتێكە بەڕاستی ئارامی دەوێ، ئەگەر معاشەك 30 رۆژ جارێك بدرێ، ئەگینا ئەو میللەتە شتی گەورە داوا ناكا كە شتی گەورەشی قابیلە. ئێمە هیوادارین هەموو حزبێك پێیەوە پابەند بێ، ئەم كوردستانە هی حزبێك و دوان نییە، دەبێ هەمووی بە هی خۆی بزانین و ئەمنیەتەكەشی بە هی خۆی بزانێ. ئەو ئەمنیەتە ئێمە مامۆستایانی ئایینی بە هی خۆمانی دەزانین و پارێزەری ئەو ئەمنیەتەشین بەڕاستی. بە نسبەت خاكی كوردستان، ئێمە تەمەننا دەكەین هیچ لایەك بەبێ ئیستسنا، هیچ حزبێك، هیچ گرووپێك، هیچ شەخسێك رۆژێك بیر لەوە نەكاتەوە كە ئەو كەشتییە ئارامە كە كوردستانە، كە خاكێكی پیرۆزە بە دەقی قورئان، لانكەی مرۆڤایەتی كە حەزرەتی نووح و كەشتیی نووح بوو لە كوردستان لە كێوی جوودی نیشتەوە، ئەمە عەرەب خیلافیان لەسەر نییە بەڕاستی، جا با كەس فكر نەكاتەوە كە ئەو كەشتییە كون بكات، چونكە ئەگەر كون بكرێ یان بیر لە پارچە پارچەكردنی یان جۆرێك لەوەی خەڵك نامورتاح بێت، ئێمە هەموومان زەرەر دەكەین بەڕاستی.

خاڵێكی تر لە كوردستان كە ئێمە وەكوو مامۆستایانی ئایینی بە هی خۆمانی دەزانین، راستە سیاسەتی حكوومەتی هەرێم وایە و زۆر تەئكیدی لێ دەكرێتەوە، ئەو پێكەوەژیانە جوانەی لە هەرێمی كوردستانە، چونكە فەوزایەك هەیە بەڕاستی، ئەوڕۆ وای لێهاتووە باشیش بڵێی هەر لەسەرت خراپە، بەڵام ئێمە وەكوو مامۆستایانی ئایینی ئەوە مەبدەئی ئێمەیە، (تأمرون بالمعروف وتنهون عن المنكر)، بە باش دەڵێین باش و بە خراپیش دەڵێین خراپ. بۆیە مەسەلەی خاك، مەسەلەی ئەمنیەت و مەسەلەی ئەو پێكەوەژیانە، ئەوانە چەند شتێكن هەقی وایە هەرچی حزبە، هاووڵاتیی هەرێمی كوردستان، گەنجەكانمان، وەكوو هێڵی سوور سەیری بكەن، كەس نەبێ دەستی بۆ ببات. ئێمە تەمەننای مۆفەقی بۆ جەنابت دەكەین، دووبارە بەخێر بێی.

 

سەرۆكی حكومەت: زۆر زۆر سوپاس جەنابی مامۆستا، سوپاس بۆ تێبینییەكانت، راستە ئێمە هەموومان دەتوانین بە ئازادیی لەم وڵاتەدا بژین بە سەربەرزی تێیدا بژین، چونكە ئەمنیەت و ئاسایش هەیە، سەقامگیری هەیە، ئەمەش بەڕاستی پێویستە ئێمە سوپاسی پێشمەرگە و هێزە ئەمنییەكان بكەین كە شەونخوونی دەكەن و خۆیان ماندوو دەكەن بۆ ئەوەی ئەم كەشە ئارامە بۆ هەموو هاووڵاتییەكی كوردستان دەستەبەر بكرێ. ئینشائەڵا بەردەوامیش دەبین، لە خوا بەزیاد بێ كوردستان راستە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، لە ناوچەیەكدا دەژین كە بە تایبەتی ئەو ماوەیە بینیمان گرژیی زۆری تێدایە، بەڵام كوردستان بە بەراورد لەگەڵ ناوچەكە، هێشتا شوێنێكی سەقامگیرە و خەڵك لە ناوچەكانی ترەوە ڕوو لە كوردستان دەكەن بۆ ئەوەی بە ئارامی تێیدا بژین، ئەمە جێی شوكر و پێزانینە و سوپاس كە جەنابت ئاماژەت بە پێكەوەژیانی لایەنەكان دا، هەرچی ئایین و چین و توێژ و ئایینزایە لە كوردستان بە ئازادی دەژی، ئەمەش بە حەقیقەت جێی فەخرە، جێی شانازییە كە هەموو تاكێكی ئەم وڵاتە شانازیی پێوە بكات نەك تەنیا لە ناوچەكە، لەسەر ئاستی جیهان. كوردستان وەكوو پێگە و لانكەی پێكەوەژیانی ئایین و نەتەوە جیاوازەكان ناسراوە كە ئەمەش دیسان جێی دەستخۆشییە و هیوادارین ئینشائەڵا هەر بەردەوام بێت.

لەسەر بانگەشەی هەڵبژاردن، ئێمە پەیامەكەمان هەر لە سەرەتاوە روون و دیار بووە كە داوای بانگەشەیەكی ئاراممان كردووە لە كەشێكی ئارامدا هەر كەس و لایەنێكیش بۆ خۆی ئازادە پروپاگەندە بۆ خۆی بكات و باسی بەرنامەكانی خۆی بكات، باسی داهاتووی وڵاتەكەمان بكات، رەخنەش بگرێ لە چوارچێوەیەكی مەعقوولدا رەخنە بگرن، بەڵام خوانەخواستە ئەگەر لایەنێك یان كەسێك زمانی زبر یان زمانێكی سووك بەكار بێنێ، ئەوە گوزارشت لە ناخی ئەو كەس و لایەنە دەكات. هیوادارم خەڵكی كوردستان ئەو وەختە خۆیان حەكەم بن لەوەی كە چۆن بڕیار دەدەن لەسەر ئەوەی دەیانەوێ كوردستان بەرەو كام ئاراستە بڕوا، ئەو وەختە خەڵك حەكەم دەبێ و بڕیاری خەڵك چارەنووسی داهاتووی وڵاتەكەمان دیار دەكات.

 

*سوپاس بۆ رەخساندنی ئەم دەرفەتە، من فرمێسك محەمەدم، دەرچووی كۆلێژی زانستە سیاسییەكانم، پرسیارەكەی من ئاراستەی بەڕێزتان ئەوەیە، تا چەند حكوومەتی عێراق هاوكارە لە چارەسەركردنی كێشەكان لەگەڵ حكوومەتی هەرێمی كوردستان؟

 

سەرۆكی حكومەت: ناكرێ ئێمە بە شێوەیەكی گشتی بڵێین حكومەتی بەغدا، چونكە لەوێش لایەنی سیاسیی جیاواز و كاراكتەری جیاوازیش هەیە، وەزارەتەكانیش هەموویان وەكوو یەك نین. هەن زیاتر یارمەتیدەرن بۆ چارەسەركردنی كێشەكان و هەشن پێیانوایە ئەسڵەن بیرۆكەی حكومەتی مەركەزی هێشتا لایان ماوە. زۆر كەس هەن لە بەغدا هێشتا بڕوایان بە فیدڕاڵیەت نییە، پێیانوانییە دەسەڵات دەبێ بگوازرێتەوە بۆ شوێنەكانی تر یان هاوبەشت هەیە لە حكومەتداریدا، جارێ لە حكومەتی فیدڕاڵی حكومەتێكی مەركەزی وجودی نییە. حكومەت هەیە لە ئاستی فیدڕاڵی، بەڵام حكومەتی هەرێمی هەیە، حكومەتی پارێزگاكان هەیە، كە ئەوانە سیستەمێكی فیدراڵی پێكدێنن. بەڵام كاتێك دەسەڵات بەخراپ ئیستفادەی لێكرا و ئەو بیرۆكەی بەمەركەزیكردنی حكومڕانی زاڵ بوو، ئەو وەختە ئەم جۆرە كێشانەی لێ دەكەوێتەوە.

ئێمە هەوڵمان داوە بە تایبەتی ئێستا پەیوەندیی باشمان لەگەڵ بەڕێز سەرۆك وەزیران هەیە كە هەمیشە دەڵێ من نیەتی ئەوەم هەیە چارەسەری كێشەكان بكرێ و لایەنەكان رادەسپێرێ بۆ ئەوەی گفتوگۆ بكەن و گفتوگۆ بەردەوام بووە، زیاتر لە هەموو كاتێك لەو ماوەیەی رابردوو شاندەكان سەردانی بەغدایان كردووە و لە حكومەتی فیدڕاڵیش شاند هاتوەتە كوردستان بۆ چارەسەركردنی هەموو ئەو كێشانەی كە هێشتا ماون. هەرێم هەموو پابەندیی خۆی جێبەجێ كردووە، هەموو ئەركەكانی خۆشی جێبەجێ كردووە و چاوەڕێی ئەوە دەكەین كە حكومەتی فیدڕاڵیش لە ئاستی بەرپرسیارێتیی خۆی بێ و ئیتر ڕێز لە مافە دەستوورییەكانی هەرێمی كوردستان بگرێت.

 

*بەڕێز سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران، سوپاس بۆ ئەم دەرفەتە، پرسیارەكەی من سەبارەت بە كەشوهەوایە، ئایا حكومەتی هەرێمی كوردستان ستراتیژی جۆراوجۆری گرتۆتە بەر بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئاڵنگارییەكانی گۆڕانی كەشوهەوا بە تایبەت لە شاری هەولێر؟ زۆر سوپاس.

 

سەرۆكی حكومەت: بەڵێ بێگومان، ئێمە هەستمان كردووە بەوەی كە گۆڕانكاریی كەشوهەوا كاریگەریی لەسەر عێراق، لەسەر هەرێمی كوردستان چەندە. هەرێمی كوردستان لەوانەیە تۆزێك كەمتر كاریگەری لەسەر بێت، لەبەر ئەوەی زۆر لە سەرچاوە ئاوییەكان هەر هی خۆمانن، هی شاخەكانی خۆمانن، وەرزی باران بارین و بەفر و ئەوانەش زیاتر ئێمە دەتوانین سوودیان لێوەربگرین. بەڵام چۆن ئێمە بتوانین ساڵ بە ساڵ سوود لەم سەرچاوە سرووشتییە وەربگرین؟ یەكێك لە بەرنامەكانی كە داماننابوو ئەوەبوو كە ئاو گلبدەینەوە، چەندین بەنداو و بەنداوی مامناوەند، بەنداوی بچووك، پۆند، ئەوانە دروست كراون بۆ ئەوەی ئەم ئاوە كە گلدەدرێتەوە بۆ سوودی هاووڵاتی بێ، بۆ كشتوكاڵ بێ، بۆ گەشتوگوزار بێ و كاریگەریی كەشوهەوا لەسەر هەرێمی كوردستان كەم بكرێتەوە. ئەمە بەشێكە لەو ستراتیجییەی كە زوو هەستیشمان پێكردووە و بەرنامەشمان بۆ دانا و هێشتاش بەنداوی گەورەتر هەیە كە لە بەرنامەدایە بۆ ئەوەی ئەوانیش جێبەجێ بكەین. من پێموایە ئەمە یارمەتییەكی زۆری هاووڵاتیانی كوردستان دەدا كە مەترسیی كەمئاوییان نەبێ، بەڵام ئەمە تەنیا نییە، ئێمە شتی ترمان كردووە بۆ یەكەمجار و تەنیا شوێن لە هەموو عێراق كە ئەو گازەی بەفیڕۆ دەڕوا لە دەرهێنانی نەوت و ئەوانە، تەنیا شوێن كە ئێستا ئەو گازە وەردەگیرێتەوە و دەكرێ بە كارەبا و وزە لە كوردستان ئێمە ئەو شتانەمان كردووە و كردووشمانە، ئەنجامیشی هەبووە و بەشێك لەم وزەیەی ئێستا ئێمە هەمانە هەرچەندە كەمە، بەڵام لەو گازەیە كە لەو بیرانە دەردێت. هەمووی نا، چونكە لە هەندێك شوێن هێشتا ماوە، بەڵام ئەو بەرنامەیەی كە هەمانبووە، بەداخەوە دوای ئەوەی كە هەندێك بڕیاری زۆر زۆر نادروست درا لەسەر بابەتی نەوت و غاز لە هەرێمی كوردستان كە ئێمە نەتوانین وەكوو پێویست سوود لەو سەرچاوە سرووشتییە وەربگرین، تۆزێك شتەكانی دواخست، بەڵام لە بەرنامەكەی ئێمەدایە كە هەموو ئەو رێكارانە بگرینە بەر بۆ ئەوەی كەشوهەوا پیس نەبێ و ئەم وزەیەش یان لە جیاتیی ئەوە وزە دروست بكەین.

لە لایەكی ترەوە دروستكردنی كۆمپانیاكانی ریسایكلە، كە ئەمەش وادەكات هاووڵاتی زیاتر سوود لەو كەرەستانە وەربگرێ، لە جیاتی ئەوەی ژینگەی پێ پیس بكرێ، جارێكی تر سوودی لێ وەربگرێتەوە. ئەم شتانەشمان دروست كردووە، یان ئەوەی پێی دەڵێن (وێست مانیجمێنت)، یانی بۆ ئیدارەدانی ئەو زبڵ و خاشاكەی كە لە شارەكاندا هەیە و ئێمە بەرنامەی زۆر گونجاویشمان هەیە و چەندین ساڵ دیراساتی لەسەر كراوە، خەڵكمان ناردووە بۆ یابان، بۆ ئەڵمانیا، بۆ ئەمریكا و وڵاتانی تری ئەورووپی، بۆ ئەوەی بزانین كامە سیستەم گونجاوترە بۆ ئەوەی لە هەرێمی كوردستان ئێمە پەسەندی بكەین و بەكاری بێنین تاوەكوو بابەتی ژینگەپارێزی یان پیسنەكردنی ژینگەش ئەوەش بخەینە روو.

هەروەها دروستكردنی وزە بە ئەو سیستەم و تەكنەلۆجیا نوێیانەی كە هەیە بۆ نموونە وزەی خۆر، هەموو ئەو بەرنامانەش لە چوارچێوەی بەرنامەی حكوومەتدا بووە، بەشێكی كەوتۆتە كار و بەشێكی لە حاڵەتی جێبەجێكردندایە. بەڵام لە كۆتاییدا خاڵێكی گرنگ هەیە، من زۆر جار لە كۆبوونەوە و دیداری تریش ئەم قسەیەم كردووە، لە هەمووی گرنگتر ئەوەیە هاووڵاتی خۆی چۆن بەشدار دەبێ لە ژینگەپارێزیدا؟ هەموو كەلتووری، كەلتوورە دەبێ هەموو هاووڵاتییەك هەوڵی ئەوە بدات هەموو كوردستان بە ماڵی خۆی بزانێت، كەس نایەوێ ماڵی خۆی، ناو ماڵی خۆی پیس بكا، كەواتە وڵاتەكەشت پیس مەكە. بۆیە جگە لەوەی حكوومەت چ دەكا، دەبێ هاووڵاتیش هاوكار بێ و هاووڵاتیش یارمەتیی حكوومەت بدا. ژینگەپارێزی شتێك نییە تەنیا حكوومەت بیكا، دەبێ هاووڵاتیش بەشدار بێ لەوەی كە ژینگەیەكی پاكوخاوێنمان هەبێ.

 

*دوو خاڵی بچووك هەیە كە بەڕاستی من دەمەوێ باسی بكەم، یەك بابەتی پێكەوەژیان دەستتان خۆش بێ و دەستخۆشی لە دەزگا ئەمنییەكان دەكەم، حەز دەكەم زیاتر جەنابتان بایەخی پێ بدەن. لەسەر مینبەری دینی و مینبەری ئیعلامیدا تەنها بە سەرۆكی حكوومەت ئەوە ناكرێ، ئەگەر خەڵك هاوكاری نەبێ، لە مینبەری دینی و مینبەری ئیعلامی بۆ پێشخستنی هۆشیاریی خەڵك لە بابەتی هەڵمەتی هەڵبژاردن و لە پاراستنی ژینگە، بە سەرۆكی حكوومەت ئەوە ناكرێ، زۆر گرنگە ئەو دوو مینبەرە بایەخی پێ بدەن، لەوێوە خەڵك قسەیان لێ وەردەگرێ. ئەندامی پەرلەمانی كوردستان لە بەشی كۆتا ئەگەر توركمانە ئەگەر مەسیحییە، ئەگەر ئەندامی پەرلەمانی كوردستانی كورد ئەركێكی هەیە، ئەو دووی هەیە و سێی هەیە، بەڵام دەبێ بزانێ چۆن كار بكا. بەداخەوە دەڵێم حكوومەت موقەسر بووە لە هۆشیاركردنەوەی هاووڵاتیان لە هەڵمەتی هەڵبژاردن. ناكرێ ئێمە چوار ساڵ پێنج ساڵ دابنیشین هیچ نەكەین، هەڵمەتی هەڵبژاردن هەمووی لە 20 رۆژ چڕ ببێتەوە، ئیشی ئەندام پەرلەمان چاودێری و یاسادانان و بەدواداچوونی كاروباری خەڵكە، بەڵام ئیشی ئەوە نییە بچێ سەنگەر سەنگەرانێ بكات، ئەوەش وایكرد كە بووە هۆی كەمكردنەوەی ئەندامانی كۆتا و تێكدانی. چونكە بەڕاستی مامۆستا فەرمووی ئێمە لێرە شانازی دەكەین بە بابەتی پێكەوەژیان و سەقامگیری و ئارامیی ئێرانە، لەبیرمان نەچێ خەڵكێكی زۆریش هەیە چاوی پێ هەڵنایەت و هەوڵی تێكدانی دەدا، لە ناوەوە و لە دەرەوەش، هەندێك لایەنیش پێشوازیی لەو فكرەیە دەكەن، بەداخەوە دەڵێم مومكینە ئەندام پەرلەمان هەیە خۆی بەشێكە لەوە

 

سەرۆكی حكومەت: ئێمە شانازی دەكەین كوردستان وڵاتی هەموومانە و پێكهاتەی جیاوازی تێدایە، ئەوەی جەنابت باست كرد كە نەمانی كۆتای پێكهاتەكان هۆكارێك بووە، بەڵام ئەوەی راستی بێ، حەقە خەڵك هەمووی بزانێ كە هۆكاری نەهێشتنی كۆتاكان چی بووە؟ سكاڵایەك لە لایەن یەكێتیی نیشتمانیی كوردستانەوە درایە دادگای فیدڕاڵی و كۆمسیۆن بۆ ئەوەی ئەم كۆتایانە نەمێنن، شانازیش دەكەن، دەڵێن ئێمە نەمانهێشت، ئێمە كۆتاكانمان لابرد، بە شانازییەوە قسەی لەسەر دەكەن نەك ئەوە بێ كە بابەتی مناقەشە بێ.

پێموایە ئەمە كارێكی هەڵە بوو، جارێ هۆكارەكەی دەڵێن لەبەر ئەوە بوو چونكە پێش هەڵبژاردن 11 بە سفڕ دەبوو، كەواتە پارتی 11 دەنگی كۆتای لەگەڵ بووە پێش ئەوەی بچینە هەڵبژاردن! باشە بەڵام ئەمە پێموانییە خاڵێكی نەرێنی بێ لەسەر پارتی، دەبێ پارتی شانازیی بكا بەوەی كە بووەتە جێگەی متمانەی پێكهاتەكان كە توركمان و كریستیانەكان ئەوەندە متمانەیان بە پارتی بووە و بوونەتە هاوپەیمانی لە رابردوو، كە لایەنی تر نەیتوانیوە ببێتە جێی رەزامەندی و بڕوای ئەم پێكهاتانە، خەتای خۆیانە، خەتای خۆیانە خۆ پارتی بەوەی كە بڕوای بە پێكەوەژیانی ئاشتییانە هەبووە، بڕوای بە مافی ئەم پێكهاتانە هەبووە، وای كردووە ئەم پێكهاتانە لە پارتی نزیكتر بن. بەڵام هۆكارێكی تر نەبووە كە ئەم 11 كۆتایە هاوپەیمان بن لەگەڵ پارتی، كۆتای پارتی نەبوون، كۆتای پێكهاتەكان بوون. لابردنی كۆتاكان بۆ بەرژەوەندیی سیاسی، لێدان بووە لە مافی پێكهاتەكان و من ئەم گلەییەم لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش هەبووە، لە زۆر جاریش باسمان كردووە كە دانیشتنیشمان كردووە، دەبوایە چونكە لەسەر مافی تاكەكەس قسە دەكرێ، مافی مرۆڤ، ئەی مافی نەتەوە؟ ئێ خۆ ئەوانە نەتەوەن، باسی توركمان دەكەی، باسی كلدان دەكەی، باسی ئاشووری دەكەی، باسی سریان دەكەی، باسی ئەرمەن دەكەی، ئەمانە با پێكهاتەیەكی بچووك بن لە ڕووی ژمارەوە، بەڵام نەتەوەن، ناكرێ تۆ بۆ خاتری بابەتێكی سیاسی پێشێلی مافی نەتەوەیەك یان ئایینێكی تر بكەیت. پێموایە ئەمە كارێكی هەڵەبوو كە كرا، بەڵام دەكرێ لە پەرلەمانی داهاتوو جارێكی تر ئەو ئەندام پەرلەمانانە ئەم هەڵەیەی كە كراوە راست بكرێتەوە.

ئێمە داكۆكیمان كرد لەوەی كە ناكرێ ئەم پێكهاتانە بەشدار نەبن لە هەڵبژاردنی داهاتوو، بۆیە هەر بە ئیسڕاڕی ئێمە، وای لێهات پێنج كورسی لە كۆتاكان بگەڕێنەوە لە چوارچێوەی ئەم 100 كورسییە، پێنجیان بگەڕێنەوە بۆ ئەم پێكهاتانە، هەرچەندە ئەمەش دەبێ راست بكرێتەوە چونكە دانیشتوانی هەرێمی كوردستان، پێكهاتەكان، دەبێ تەوزیعێكی دادپەروەرانە بێ، ئەوە نەبێ بۆ خاتری لایەنێكی سیاسی كورسییەكان لەسەر پارێزگاكان دابەش بكرێن.

 

*لە هەرێمی كوردستان لە سۆران، پەروەردە لە ئاستێكی هەرەباڵادایە لە پەروەردە و فێركردن. بەڵام ژینگە و شوێنی خوێندن و پەروەردەكردنی ئەو منداڵانەی كە لەو سنوورەن، وەكوو پێویست نییە، سوپاسی جەنابت دەكەین ئەو شۆڕشە ئاوەدانییەی كە لە هەرێمی كوردستان لە ماوەی كابینەی نۆیەم هەبووە، پەروەردەش لێی بەدەر نەبووە، من داوا دەكەم جەنابی سەرۆك وەزیران لێرەوە لەو بەرنامەیەوە موژدەیەك بدا بە سۆران كە كۆمەڵگەیەكی هاوچەرخی نوێ وەك ئەوەی هەولێر لە سۆران دروست بكرێت. خوا تەمەن بدات و لە كابینەی دەیەم بەردەوام بیت، ئەوەت لێ چاوەڕێ دەكەین. ئەوە یەك جەنابی سەرۆك، دووەم، ئایا حكوومڕانی لە هەرێمی كوردستان ئاسانە؟

 

سەرۆكی حكومەت: سۆران شارێكی گرنگە و هەر شارێك تایبەتمەندیی خۆی هەیە. ئێمە پێویستیمان بەوەیە ئاستی پەروەردە و فێركردن لە هەموو كوردستان بەرەوپێشەوە ببەین. بەڵام بۆ ئەوەی ئێمە بتوانین بە باشترین شێوە خزمەتی كەرتی پەروەردە بكەین، تەندرووستی بكەین، هەموو كەرتەكانی تر، دەبێ داهاتمان هەبێ. داهاتی زیاترمان هەبێت. كەواتە سیاسەتی ئێمە ئەوە بووە ئێمە چۆن بتوانین داهاتی خۆمان زیاتر بكەین تاكوو ئەو داهاتەی دێتە بەردەستمان، لەم كەرتانە خەرج بكەین و زیاتر بیخەینە خزمەتی هاووڵاتیانەوە. بابەتی خزمەتگوزارییەكان، بابەتی پەروەردە و فێركردن، بابەتی تەندروستی، بێگومان هەمووی بۆ خەڵكی هەرێمی كوردستان بەكار دێتەوە، ئێستا سۆران شوێنێكە كە تایبەتمەندیی خۆی هەیە، بە تایبەتی لە رووی گەشتوگوزاری، شوێنێكی زۆر زۆر سەرنجڕاكێشە، نەك تەنیا شاری سۆران بەڵكوو دەورووبەریشی، مەنتیقەی باڵەكایەتییە، سیدەكانە، رەواندوزە، هەموو ئەو شوێنانە، گەلی عەلی بەگە. ئێمە پرۆژەیەكی زۆر زۆر گەورەی گەشتیاریمان هەیە بۆ ئەو سنوورە كە وا دەكات داهاتی ئەمە جارێكی تر بەشێكی زۆری هەر بۆ ناوچەكە دەگەڕێتەوە بۆ سۆرانیش دەگەڕێتەوە و وای لێ دەكا ئێمە وردە وردە دەبێ ئاستی شارەكانمان بەرز بكەینەوە، تەنیا پایتەخت نا، هەموو شارەكان، هەر شارەی تایبەتمەندیی خۆی پێ بدرێ، لە هەموو كوردستان بەبێ فەرق و جیاوازی. هەر شارێك تایبەتمەندیی خۆی هەیە، یەكێك هەیە بۆ كشتوكاڵ بەكار دێ، یەكێك هەیە بۆ گەشتوگوزارە یەكێك هەیە بابەتی پیشەسازییە، ئێمە ئەو تایبەتمەندییانەمان دەوێ بۆ شارەكان بگەڕێنینەوە و گرنگی پێ بدەین، لەمە دروستكردنی پەروەردە و بینایە و باڵاخانە كە بێگومان ئەگەر ئەو ئیمكانیاتانەی بەردەستی حكوومەت بەش بكات، ئێمە زیاتر لە هەموو شتێك گرنگیی بە كەرتی پەروەردە دەدەین چونكە زۆر زۆر گرنگە ئێمە خەڵكێكی بەتوانا، گەنجی بەتوانا بەرهەم بێنین كە سبەی خۆیان بتوانن كاریگەرییان هەبێ لە پێشخستنی وڵاتەكەیان و زیاتر خزمەتی حكوومەتەكەی خۆیان و خزمەتی خۆیان بكەن.

بابەتی دووەم كە دەڵێی حكومڕانی ئاسانە یان نا؟ ناوەڵڵا ئاسان نییە. ئاسان نییە چونكە ئەمانەتە، هەڵگرتنی ئەمانەت گرانە، من كە هاتم و سوێندم خوارد، هەوڵم داوە ئەو سوێندەم لەبەرچاو بێ بەرامبەر بە خوا، بەرامبەر بە خەڵك، بەرامبەر بە ویژدانی خۆم بۆ ئەوەی لە هەموو ئاستەنگەكان، لە هەموو قۆناغەكان كە سەختیش بوون، بەڵام هەمیشە ئەوەم لەبیر بووە كە نابێ بە هیچ جۆرێك موساوەمە لەسەر مافی خەڵكەكە بكەین. بۆیە ئەگەر تۆ ئەمانەتەكەت وەرگرت، ئەو بارە قورسە هەستی پێ دەكەیت، بۆیە ئاسان نییە.

 

*دەستخۆشیت لێ دەكەم جەنابی سەرۆك بۆ ئەو دەرفەتە، من خۆم دانیشتووی شاری هەولێرم، مامۆستام لە شاری هەولێر، بەڵام بەڕاستی دڵم لە لای خەلیفانە، خەڵكی قەزای خەلیفانم، دەستخۆشیت لێ دەكەم و لە حكوومەتی هەرێمی كوردستانیش دەكەم بۆ ئەو پرۆژە جوانانەی بۆ قەزای خەلیفان كران، بەڵام ئەوەی من پێویستە بیڵێم وەك داواكاریی لە جەنابتان، قەزای خەلیفان گەورە بووە، بەڵام نەخۆشخانەیەكی باشی نییە، وەكوو بینایە، وەكوو پزیشكی پسپۆڕ. زۆرجار وا هەیە ئەو نەخۆشانە بۆ نموونە رووداوی وا دێ، دەبێ لە هەموو رووداوەكان نەخۆشەكان بچنە شاری سۆران یان بچنە هەولێر، جاری وا هەیە نەخۆش تا دەگاتە شاری سۆران یان دەگاتە هەولێر، لەوانەیە تەندروستی بە ڕادەیەكی وا تێك بچێ هەتا ئەوەی گیانیش لەدەست بدا. یان ئەوانەی كە خەڵكی شاری خەلیفانن لە بۆ گچكەترین نەخۆشی دەبی سەردانی شارەكانی دیكە بكەن، جا ئەگەر موژدەیەكیان بدەیێ نەخۆشخانەیەكیان بۆ بكەن.

سەرۆكی حكومەت: نەخۆشخانەی لێ نییە؟

*نەخۆشخانەی لێیە بەڵام پزیشكی پسپۆڕی لێ نییە و بیناكەشی زۆر كۆنە و بچووكە، ئەگەر نەخۆشخانەیەكی وا دروست بكرێ كە هەموو جۆرە پسپۆڕییەكی لێ بێ و نەشتەرگەریی تێدا بكرێ، ئێمە سوپاستان دەكەین. هەرچەندە من خۆم لە شاری هەولێر دادەنیشم بەڵام دڵم لەوێیە.

سەرۆكی حكومەت: تەواوە، لەگەڵ وەزیر قسە دەكەم لەسەر ئەوە.

 

هاووڵاتی: من چالاكوان و ئەندامی سەنتەری رۆشنبیریی ئاشووریم لە دیانا لە پێكهاتەی مەسیحی، زۆر سوپاس بۆ دیداری بەڕێزتان جەنابی سەرۆك وەزیران. دەستخۆشی لە جەنابتان دەكەم بە بڕیاردان بە بوونی ئیدارەی سەربەخۆی سۆران، بڕیارێكی جێگەی دەستخۆشییە، دوو داواكاریم لە بەڕێزتان هەیە، یەكەم داوا لە بەرێزتان دەكەم لەسەر ئەو بەرنامەیەی بەردەوام بن بۆ ئەوەی لە كابینەی داهاتوو ئینشائەڵا دەنگ دەدەین بۆ ئەوەی بتوانین بەردەوام بی بۆ خزمەتكردنی گەنجان و كۆمەڵگە. داواكاریی دووەمیش بەڕێز جەنابی سەرۆكی حكوومەت لە كابینەی داهاتوو ئینشائەڵا دیسان دەنگ دەدەین بۆ ئەوەی بەڕێزتان پێكهێنەری حكوومەتی داهاتوو بن بۆ ئەوەی بتوانی زیاتر گرنگیی بە پێكەوەژیان بدەین بۆ ئەوەی پێكەوە بتوانین ئەو وڵاتە جوانە، ئەو وڵاتە ئارامە، ئەو وڵاتە ئاوەدانییە بەرەوپێش ببەین و كوردستان هەر ئاوەدان بێ و زۆر سوپاس.

 

سەرۆكی حكومەت: زۆر سوپاس، ئینشائەڵا، خوا دوعات قەبووڵ بكات.