پاوان تەتەر نێروەیی
ناسیۆنالیزمی کورد هێزێکی دیار و بەردەوام بووە لە دیمەنی سیاسی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا. ڕەگ و ڕیشەی زۆر بۆ دواوە دەگەڕێتەوە بۆ سەردەم و بە درێژایی مێژوو لە چەندین قەوارەی سەربەخۆی کوردیدا خۆی دەرخستووە، وەک میرنشینی بادینان و بابان و هەکاری. هەرچەندە ئەم میرنشینانە دواجار لە سەدەی هەژدەیەم و نۆزدەهەمدا کەوتنە ژێر دەسەڵاتی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی، بەڵام ناسیۆنالیزمی کورد بەردەوام بوو لە گەشەکردن و دواتر بەشداری کرد لە دروستکردنی کۆماری مەهاباد و سەرهدانی شۆڕشی ئەیلۆلی مەزن لە سالی ١٩٦١، لەگەڵ چەند شورەش و ڕاپەڕینێکی دیکە. بەڵام ئەمڕۆ هەلومەرجێکی پارادۆکسیکی بەدی دەکەین کە پێدەچێت ناسیۆنالیزمی کوردی لاواز بووبێت، لە کاتێکدا ناسیۆنالیزمی وڵاتانی دراوسێ تورکیا و ئێران و دەوڵەتانی عەرەبی بەهێزتر بووە.
چەند هۆکارێک هەن کە بەشداربوون لەم گەشەکردنەدا. جیهانگیری و سەرهەڵدانی جیهانی دیجیتاڵی پلاتفۆرم و ئامرازی نوێی بۆ کۆکردنەوەی سیاسی و بەهێزکردنی کولتووری پێشکەش کردووە. بەڵام ئەمانە لەلایەن گروپە نەتەوەییە جیاوازەکانەوە بە سەرکەوتنی جیاواز بەکارهێنراون. کورد بە هەمان ڕادە سەرکەوتوو نەبووە لە قۆستنەوەی ئەو دەرفەتە نوێیانە، کە بەشێکی دەکرێت بە دووبەرەکی ناوخۆیی و گۆڕەپانێکی سیاسی کە تادێت بە کەسایەتی و حزبی بەستراوەتەوە، شی بکرێتەوە. ئەم پارچە پارچەبوونە سیاسییە بزووتنەوەیەکی نەتەوەیی یەکگرتووی قورس کردووە و کاریگەرییەکانی چ لە ئاستی ناوخۆیی و چ لە ئاستی نێودەوڵەتیدا کەمکردووەتەوە.
ئەم لاوازییە لە ناسیۆنالیزمی کوردیدا چەند تەحەددایەک دروست دەکات. یەکەم: توانای گەلی کوردستان کەم دەکاتەوە بۆ هەڵسوکەوتی دەستەجەمعی و کاریگەر لە دانوستاندن و ململانێکان لەگەڵ ئەکتەرەکانی تری دەوڵەتی و نادەوڵەتی. دووەم: مەترسی زیادبوونی ئامادەیی بۆ هەوڵەکانی کاریگەری دەرەکی و وەرینی ناسنامەی کولتووری و مێژوویی هەیە.
ڕوبەڕوبونەوەی ئەم تەحەددایانە و بوژاندنەوەی ناسیۆنالیزمی کوردی پێویستی بە ستراتیژییەکی فرەڕەهەند هەیە. بەشێکی گرنگی ئەم ستراتیژە بریتییە لە دروستکردنی پردی نێوان گروپ و لایەنە سیاسییە جیاوازەکانی کورد بۆ دروستکردنی بەرەیەکی یەکگرتووتر. ئەمەش دەتوانێت هەر شتێک لە دەستپێشخەرییەکانی دیالۆگەوە بگرە تا پڕۆژەی هاوبەش کە جەخت لەسەر یەکگرتوویی کولتووری و مێژوویی کورد دەکەنەوە نەک جیابوونەوە سیاسییەکان.
لە هەمان کاتدا زۆر گرنگە وەبەرهێنان لە پەروەردە و پلاتفۆرمە دیجیتاڵیەکان بکرێت کە بتوانێت ناسنامەیەکی کوردی بەرەوپێش ببات کە لەگەڵ جیهانی مۆدێرن بگونجێت بەبێ ئەوەی سیما کولتووری و مێژوویی ناوازەی خۆی لەدەست بدات. ئەمەش بریتییە لە پەرەپێدانی میدیا بە زمانی کوردی، پێشخستنی مێژوو و کولتووری کورد لە ڕێگەی کتێبخانە و ئەرشیفی دیجیتاڵی و بەکارهێنانی سۆشیال میدیا بۆ گەیاندنی وێنەیەکی ئەرێنی لە خواست و بەشدارییەکانی کورد.
لە کۆتاییدا زۆر گرنگە کە ناسیۆنالیزمی کوردی نەگۆڕدرێت بۆ شۆفینی توندڕەوی. ئەمەش بە واتای گوتارێکی نەتەوەیی هاوسەنگ کە لە چوارچێوەی پرەنسیپی ئاشتیخوازانە و دیموکراسیدا، شانازی و خواستەکانی کورد بەرز ڕابگرێت. کورد بە ئامێزگرتنی ناسیۆنالیزمێک کە گشتگیرە نەک ئیستسنای و لەسەر بنەمای ڕێزگرتن لە مافەکانی مرۆڤ و پێکەوەژیانی نێوان نەتەوەکان، جارێکی دیکە دەتوانێت پێگەی خۆی لە گۆڕەپانی نێودەوڵەتیدا بەهێزتر بکات و ئایندەیەکی گەشاوەتر بۆ نەوەکانی داهاتوو مسۆگەر بکات.