دهەر دەمەکێ دا و ل هەر جهەکێ هەبیت ل جیهانێ مروڤان پێدڤی ب رێکخستنێ هەیە ژبەر کو چ مروف نینن بشێت دویری مروڤان و کومەلگەهێ بژیت هەر ژبەر هندێ یە ئەم دشێن بێژین مروف بونەوەرەکێ جڤاکی یە، وهەر ژ دەستپێکا دروستبوونا جڤاکی ئالوزی درست بوونە ژبەرکو هندیکە مروڤە خودان جەندین سەخلەتێن جێوازە، ب دروست بوونا جڤاکی وتێکەلبونا وی دگەل کەسانێن دی و پەیوەندی یا وی دگەل تاکە کەسێن دناڤا جڤاکی دا بێ گومان دێ دژاتی ژی پەیدابن، هەر ژبەر هندێ ئێکانە ئامرازێ هەبیت کو ب باشی رێکخستنا جڤاکی بکەت یاسایە.
لڤێرێ پێدڤیە بهێت زانین ئایە ئەڤ یاسایا ئەم ژێ بەحس دکەین کوو یا ب رێك و پێکە و باشترین چارەسەری یە بوو رێکخستنا تاکێن دناڤا جڤاکی دا؟
ئەگەر ئەم بێن تەماشەی یاسایێ بکەین ژلایێ مەرەما وێ ڤە دێ بینین کێماسی یەك یا تێدا هەی کو د راستی دا چارەسەری یا وێ نە دشیان دایە بهێت کرن، ئەو ژی ئەڤە کو کوو مەرەما یاسایێ دادی یە ب زمانێ عەرەبی دبێژنێ(العدل)نەکو دادپەروەری یە کو ب زمانێ عەرەبی دبێژنێ (العدالة)، ئانکو یاسا رادبیت ب ئەنجامدانا دادی یێ دناڤبەرا تاکێن جفاکی دا نەکو دادپەروەریێ دناڤبەرا وان دا بکەت ئەگەر کێشەك یان ژی ئالوزییەك پەیدابوو، ژبەرکو ژێدەرێ یاسایێ هەر مروف بخوو یە، دەمێ کو ئەم دبێژین دادی(العدل)ئانکو شیانێن مروڤی یێن سنوردارکرینە دویر نینە ئەو مروڤێ ئەوێ یاسایێ دانیت یان ژی بریارێ دەت توشی خەلەتی یان ئاگەهـ نەبونەکێ بیت، ل بەرامبەر مە یا هەی کوو دادپەروەری یە (العدالة) کو هندیکە دادپەروەری یە ژێدەرێ وێ بتنێ دشیانێن خودێ دایە یان ژی بیژیت شیانێن هێزا نەدیار دایه. ژبەرکو ئەنجامدانا دادپەروەری یێ پێدڤی ب خاندن و زانینا ناخێ تاکە کەسی یە ئەڤە ژی بێ گومان دشیانێن ج مروڤان دا نینە بشێن پێناسا ناخێ هەمی کەسان بکەت بوو هەر کێشەکێ، هەر ژبەر ڤێ چەندێ یە گەلەك جاران مە گوهلێ دبیت کوو کەسەك یێ توشی سزای بوی هەر چەندە کەسەکێ بێ تاوانە و دهەمان دەم دا کەسێ گونەهبار یێ ئازادە و چ سزا لسەر نینە. ئەڤ چەندە نابیت گونەهـ لسەر چ دادگەهـ و دادوەران ژبەرکو ئەف هەردوو کەسایەتی یە کو دادگەهـ (کەسایەتیەکا معنەوی)یە و دادوەر(کەسایەتیەکا سروشتی)یە رادبن ب ئەنجامدانا دادیێ (العدل)ێ ئەڤە ژی پێدڤی ب هەبونا بەڵگەیانە(دلیل)ان و سەلماندنێ یە کو هەر لایەکێ ب بەڵگە ب سەلمینیت کو لایەنێ دی تاوانبارە یان سەرپێچکارە بێ گومان ئەو لایێ بەڵگە وسەلماندن بدژی وی بیت دێ هێتە سزادان، هەروەسا ڤێت ئیشارەتێ دەینە ئایەتەکا قورئانا پیروز دەربارەی ڤی بابەتی کو خودایێ مەزن بخو دبێژیت مروڤان دادیێ بکەن ئەو ژی ئەڤە یە کو د سورەت النساء دا ئایەتا (58)دا دبێژیت(وَإِذَا حَكَم٘تُم بَیْنَ النَّاسِ أَن تَحكُمواْ بِالعَدلِ)، ئانکو خودیێ مەزن فەرمانێ ل مروڤان دکەت کو ئەو ب دادیێ حوکمی دناڤبەرا مروڤان دا بکەن، ئەڤە ئێك ژوان بەلگەیانە لسەر سنوردارکرنا شیانێن بریاردانا مروڤی لسەر کەسەکێ دی. ل دوماهیێ پێدڤیە بێژین نەهەر دەرکەتنەکا سزای یان بریارەکێ یان ژی دادگەهێ یان ژی دادوەری ڤە، نەیا درستە هەمان دەم دا ئەم نەشێن بێژیت کوو یا باوەرپێکری یە ژی سەد ژ سەدێ یا درست و دادپەروەره، بتنێ دێ سەرەنجێ دەینە وان بەڵگەیان و سەلماندێن دەردکەڤن.
هەواڵی پێشوو